Op 23 januari vond er in Brussel een grote pan-europese demonstratie plaats, één van de grootste in recente jaren.
Het was een merkwaardig event, niet alleen vanwege de enorme menigte die kwam opdagen, maar omdat er een aparte, tweede betoging was die dag. Die tweede betoging bestond vooral in de koortsdromen van sociale commentators en een vijandige pers.
Laten we vergelijken.
De betoging gaat van start aan het Noordstation. Gezien de verwachtte aantallen, begint deze vroeger dan gewoonlijk. De betogers vangen hun vooraf toegelaten mars aan en stappen langs de kleine ring, richting de Europese wijk. De goede sfeer zit er in, met veel vlaggen, muziek, trommels en kostuums.
Jong en oud zijn aanwezig, en er lopen ook brandweerlui en verpleegkundigen mee. Een groep vrijwillige veteranen helpt mee met crowd control.
De mars komt aan in het Jubelpark zonder incidenten. Wanneer de kop de bestemming bereikt, zijn er nog steeds mensen die de staart vervoegen, een bewijs van de claim van het grote aantal aanwezigen.
Antivaxbetogers zijn nogmaals in Brussel samengekomen. Hoewel de wetenschap duidelijk is, verspreiden velen van deze vaccinweigeraars toch desinformatie en onenigheid. De spanning staat hoog vandaag. Oproerpolitie werd gemobiliseerd en zijn dan ook massaal aanwezig.
Toeristen en reizigers wordt aangeraden om het stadscentrum te vermijden, omdat een oncontroleerbare stoet van vernieling door de stad trekt. Geen bushokje of winkelraam is veilig. Het is vooral zorgwekkend dat de mars geleid wordt door rechtsextremisten, duidelijk zichtbaar in beeld.
In het park worden de betogers onthaald met een zeer professioneel event. Dankzij organisatie Europeans United staan er verschillende grote schermen om de speeches op te volgen. Schattingen zeggen dat er minstens 100 000 man aanwezig is, misschien wel meer, omdat mensen voordurend komen en gaan, en de massa duidelijk veel groter is dan alle vorige betogingen. Verschillende standjes voorzien de betogers van drank en spijs, net als de gewoonlijke wafelkarren.
Het programma is divers, met zowel lokale als internationale sprekers. Dit omvat niet alleen activisten en organisatoren van Oostenrijk en Italië, en een Europees parlementslid, maar ook Vera Sharav, een joodse holocaustoverlevende.
Volgens de politie zijn er ongeveer 50 000 aanwezigen, maar het is niet duidelijk wat deze mensen nu juist willen. Hun boodschap is verward en onoverzichtelijk, en ze weten vaak niet waarom ze eigelijk zijn komen opdagen. Velen zijn door oproepen op sociale media geradicaliseerd. De meeste aanwezigen hangen gewoon doelloos rond, alsof ze op de onvermijdelijke rel aan het wachten zijn.
Het programma bevat een onsamenhangende mix van wetenschapsontkenners, complottheorie, en kinderachtig geschreeuw over vrijheid. Hoewel de organisatie een proper imago wilt voorleggen, zijn hun extremistische banden welgekend.
Hoewel het event vreedzaam verloopt in het park, ontstaat er een rel aan het nabijliggende Schumanplein. In tegenstelling tot iedere vorige mars, heeft de politie de doorgang tot een EU-gebouw volledig open gelaten. Gemaskerde relschoppers met een antifa-vlag beginnen te provoceren en escaleren, en de politie treedt op, maar niet alvorens de inkom van het gebouw tot puin geslagen wordt.
De taktiek van de politie gaat hier van vreemd naar kwaadaardig, wanneer ze de relschoppers van 3 kanten omsingelen, zodat de enige uitweg rechtstreeks het park in gaat.
De politie weigert de burgers te beschermen die hun democratisch recht om te betogen uitoefenen, en scheidt de hooligans niet af van de rest. Ze gebruiken net hun waterkanonnen en traangas om de rel rechtstreeks naar het podium te duwen, enkele honderden meters verder in het park.
Zoals verwacht, enkele uren na de start, is de betoging in Brussel al tot een volledige chaos gedevolueerd. Nabij het Schumanplein moest de politie traangas en waterkanonnen inzetten in een poging om de menigte te bedaren. Eén gebouw werd reeds compleet vernield, wat door verschillende moedige verslaggevers in gasmasker werd opgenomen.
De situatie gaat waarschijnlijk niet beter worden. De burgemeester heeft persoonlijk controle over de situatie genomen, in de hoop om het ergste te vermijden. Verdere updates ter plaatste volgen zodra.
Zowel de organisatie als de aanwezigen merken de groeiende wolk van traangas op achter hen, en de organisatie noemt de relschoppers criminelen. Na een gefaalde poging tot overleg met politie, kondigt men aan dat het event vroegtijdig wordt stopgezet, tot grote teleurstelling van de betogers.
Velen kiezen om toch te blijven, en zo begint er een stand-off met de politie, die typische ketel-taktieken beginnen in te zetten. Sommigen die proberen te vertrekken wordt de doorgang belemmerd, en ze worden enkele uren vastgehouden. Betogers die op hun gecharterde bus staan te wachten wordt ook bevolen om op te splitsen en te vertrekken, hoewel ze nergens naar toe kunnen.
In Brussel, is de chaos nu onhoudbaar. De relschoppers zijn bevolen om te vertrekken en het park te ontruimen, maar weigeren dit te doen. De politie vecht nu man-op-man, en doen hun best om verdere schade aan omstaanders en eigendom te voorkomen.
Veel van de oorspronkelijke betogers zijn reeds vertrokken, en er blijft enkel nog een harde kern van fanatici achter, die moedwillig geweld escaleren. De sfeer is nu mateloos grimmig.
De achtergebleven betogers staan nu vast onder de triomfbogen van het Jubelpark, die gebouwd werden om de Belgische revolutie te herdenken. De politie schiet willekeurig met hun waterkanonnen op mensen die proberen te vertrekken. De organisatie probeert snel hun gehuurde installatie af te breken, uit vrees voor waterschade. Wanneer het tangmanoeuvre van de politie voltooid wordt, besluiten vele betogers om de linie met de handen omhoog te doorbreken, om zo veilig te kunnen ontsnappen.
In de marge van de betoging wordt een onschuldige omstaander tot bloedens toe in elkaar geslagen. Hij was opweg naar zijn vriendin, die aan het winkelen was en om hulp gevraagd had. Een andere video toont hoe de politie pepper spray in een gecharterde bus spuit. Ook merkwaardig is de agent die een glazen deur intrapt, om mensen die aan het schuilen waren te besproeien.
De relschoppers zijn mateloos gewelddadig. Een agent die onderaan de trap van een metrostation stond te schuilen wordt brutaal aangevallen wanneer er een hek naar hem gegooid wordt. De video hiervan circuleert, wat bevestigt wat velen reeds wisten: deze betogers hebben geen respect voor anderen, of voor gezag. De Minister van Binnenlandse Zaken tweet dat wie zich met zulk geweld mengt, zijn plaats aan de discussietafel verliest.
Gelukkig heeft de politie uiteindelijk toch de controle over de situatie opnieuw gevat. De openbare diensten hebben nu de kwalijke taak om zo snel mogelijk het puin op te ruimen.
Naargelang wie het vertelt, was dit een enorm populair event dat saboteerd werd door een overdadig en verdacht politie-optreden, of een chaotische maar voorspelbare rel van mensen die het niet verdienen dat je naar hen luistert.
Ik was er zelf van begin tot eind, en stond midden in de tang, en volgens mij komt enkel de eerste versie ook maar in de buurt van de waarheid.
Opmerkelijk is dat er gelijkaardige verhalen de ronde doen over de betoging in Amsterdam op 2 januari. Daar werd de mensen explicit gevraagd om via een bepaalde route te evacueren; ze werden dan omsingeld en aangevallen, en zelfs met politiehonden gebeten. Volgens ooggetuigen staat het buiten kijf dat dit een gecoördineerde en geplande politie-actie was.